Mi ŝatas legi GNU/Linuksajn ŝatokupajn forumojn de tempo al tempo. Parte por paŝteni la ŝanĝojn ene de la belega mondo de libera programaro, sed ĉefe ĉar mi simple ege ekscitiĝas pri GNU/Linukso. Ĝi estas probable la plej granda internacia kunlabora projekto en la mondo, kaj tio estas simple mojosa—la ideo ke homoj de la tuta mondo kuniĝu por krei ĉi tiun mirindan ilon, kiun ĉiuj povas libere uzi. Kaj ĝi funkcias! Plejparte, iamaniere.
Estas tamen nur unu afero, kiu ĝenas min sur la ŝatokupaj forumoj, kaj tio estas:
La dominanteco de Arch Linukso. Nu mi ne fakte malŝatas Arch Linukson, kaj ĉi tiu afiŝo ne estas «Dek Kialoj Arch Linukso Malbonegas». Ĝi estas sufiĉa distribuaĵo, kiu faras multe da ĝustaj aferoj por la ŝatokupistoj, kaj mi certas, ke ĝi estas teĥnike sana distribuaĵo. Ĉi tiu afiŝo eĉ ne vere temas specife pri Arch Linukso—ĝi temas pri la aro da distribuaĵoj kun kiuj Arch Linukso kunhavas multe da atento en la populareca konkurso. Malfacilas trovi tendencon inter ili, sed mi parolas pri Manjaro, Linukso Mint, elementary OS, Zorin OS, Pop!_OS, NixOS, kaj tiel plu.
La afero estas ke mi iom bedaŭras, ke tiuj distribuaĵoj gajnas la popularecan konkurson. Ĝenerale, tiuj distribuaĵoj havas egan specifan niĉon: rulantan eldonadon, fokuson je certa labortabla ĉirkaŭaĵo, provcelan pakadministrilon, aŭ ian kombinon de tiuj. Tiuj distribuaĵoj klare distingas sin, sed opinias mi ke la plej bona distribuaĵo distingas sin ne per sola kategorio, sed per ĝia ĝeneralceleco.
Aŭ plidire, ĝeneralceleco estas konsekvenco de la ĉefa trajto, kiun mi serĉas en distribuaĵo: Grandeco. Mi parolas pri Granda Distribuaĵo. Ĉi tio estas pledo por Debian, Fedora, openSUSE, kaj Ubuntu.
Grandeco kaj ĝeneralceleco
Kiam mi parolas pri grandeco, mi ne celas la diskospacon, kiun la distribuaĵo bezonas. Anstataŭe, mi celas ian malprecizan kriterion ĉe la komunaĵo de merkatparto, projektgrandeco, kaj nombro da pakoj. Estas io, kiu distingas Debian, Fedora, kaj iome malplie openSUSE kaj Ubuntu je ĉiuj aliaj distribuaĵoj—la pura amplekso de ĉi tiuj projektoj.
Ĉi tiuj projektoj estas vere grandegaj kun po centoj da aktivaj kunlaborantoj. Kaj la kunlaborantoj ne nur faras pakadon; la projektoj havas homojn, kiuj laboras pri internaciigo, infrastrukturo, subteno, verko de nova programaro, kvalitkontrolo, dokumentado, fasono, alirebleco, sekureco, kaj la imponega tasko de kunordigi ĉion el tiu laboro.
Rezulte de la kunlaborado je tiu grandega amplekso, ĉi tiuj distribuaĵoj havas nekompareblan ĝeneralcelecon. Preskaŭ ĉion, kiun vi ŝatus fari, vi povas fari per ĉi tiuj distribuaĵoj, kaj vi povas certi, ke tio estas subtenata.
Kontrastu al aliaj distribuaĵoj, kaj vi trovos ke ili havas multe pli malgrandaj teamoj, kiuj subtenas ilin. Arch Linukso fakte ja havas konsiderindan nombron da kunlaborantoj, sed Solus havas nur manplenon da homoj, kiuj aktive prizorgas ĝin. Atentu, ke tio nenecese indikas kvaliton, sed certe amplekson.
Sed kial gravas amplekso? Certe Solus simple bone faras ĝian celon, kiu estas disdonado de altkvalita Budgie-labortablo, kaj ne necesas, ke ĝi faru alion.
Sekureco
La plej bona ekzemplo por la graveco de amplekso estas sekureco. Teamo da homoj kiuj prizorgas sekurecon simple necesas se oni kreas distribuaĵon fidindan por konfidenca komputumado. Certe se mi dependas je operaciumo, fidigas min se ekzistas teamo da homoj kiuj aktive certigas ke la tuta sistemo estu kaj restu sekura.
Sekureco estas malfacilega tasko, ĉar sekureraroj povas eniĝi ie ajn. Ne sufiĉas simple uzi la lastan version de ĉiuj programaroj kaj fidi, ke la originaj aŭtoroj ĝuste faras ĉion. Oni povas enkonduki sekurerarojn en distribuaĵon per la maniero de agordado, kombinado, aŭ disdonado de la programaro.
Kvankam mi ne volas senhonorigi distribuaĵojn en ĉi tiu afiŝo, mi pensas ke la malgrandaj distribuaĵoj ĝenerale faras malpli-ol-bonan laboron kiam temas pri sekureco. Precipe rimarkinda estas, ke Linukso Mint enhavis fiprogramaron por tempo ĉar ilia retejo estis kompromitita. La ligita LWN-afiŝo legindas, kaj eĥas kelkajn miajn pensojn:
La Linuksa Mint verkistoj ricevis kvanton da ĉagreno pro ĉi tiu okazo, kaj pro ilia ĝenerala trakto de sekureco. Ili ne faras sekureco-afiŝojn, do iliaj uzantoj havas neniun manieron sciiĝi, ĉu ili afekciiĝis aŭ ĉu cimoriparo de Linukso Mint disponeblas. Ili restaŭris sian retejon antaŭ ol plene sekurigi ĝin, kaj tio elmontras ilian malpli-ol-fundan ĝeneralan trakton de sekureco. Ĉi tiuj estas aferoj, kiujn eblaj uzontoj de Linukso Mint devus pripensi antaŭ ol instali ĝin. Kiam oni metas programaron de iu sur onia sistemo, tio donas multege da fido al la distribuanto; oni devas esperi, ke la distribuanto ne fiuzu tiun fidon.
Oni povus argumenti, ke ni proksimiĝas je la fino de la epoko de neprofesiaj distribuaĵoj. Prenado de ekzistanta distribuaĵo, anstataŭigo de la fasono, aldonado de specifaj novaj pakoj, kaj kreado de retejo estas sufiĉa kvanto da laboro. Farado de vere kohera produkto el tiu distribuaĵo kaj teni la tutan aferon sekura estas multe pli da laboro. Ne estas nepensebla ke nur la plej grandaj kaj plej financitaj projektoj eblas daŭre subteni tiun laboron, precipe dum tempo de kresko de reta krimo.
Tamen, pro justeco, ĝi ankaŭ diras:
Ekzistas nur unu problemo kun tiu vidpunkto: ne evidentas ĉu la grandaj, bone-financitaj distribuaĵoj vere pli bone prizorgas sekurecon. Probable ja veras ke ili pli bone defendas sian infrastrukturon kontraŭ atakoj, havas aparatarajn sekurecajn modulojn por subskribi siajn pakojn, ktp. Sed distribuaĵo estas granda kolekto de programaro, kaj malmulte da distribuantoj vere certigas, ke ja ĉio estu sekura.
Linukso Mint ne estas la sola distribuaĵo kiu luktas kun sekureco. Manjaro lasis sian SSL-atestilon senvalidiĝi ne unufoje, sed dufoje, kaj proponis dubajn provizorajn solvojn. Ĉagreniĝe, homoj ofte rekomendas tiujn du distribuaĵojn al komencantoj.
Alirebleco
Alirebleco gravas, kaj multe da malgrandaj distribuaĵoj ege mankas je tiu flanko. Arch Linukso estas preskaŭ neuzebla se vi estas teĥnike malema aŭ havas malkapablon kiu malhelpas uzadon de TTY-terminalo. Strange, iuj vidas tion kiel fortaĵo de Arch Linukso. Mi ege malkonsentas kun tio. En la plej bona kazo, Arch Linukso oferas alireblecon por plibonigi aŭ ebligi kelkajn ĝiajn niĉajn celojn. Ĝiaj verkistoj povus pravigi tiun decidon pro tio, ke ili simple ne celas neteĥnikajn kaj malkapablajn homojn.
Sed alirebleco gravas, kaj GNOME estas la sola labortabla ĉirkaŭaĵo kiun mi konscias, kiu vere prizorgas tion, krom eble KDE Plasma. Nehazarde, GNOME estas la apriora labortablo de tri el la kvar Grandaj Distribuaĵoj, kaj openSUSE disponeblas kaj GNOME kaj KDE Plasma en ĝia instalportilo.
Ĉio alia ankaŭ gravas
La aliaj flankoj de amplekso estas iom malfacile emfazebla, sed mi opinias, ke ili ĉiuj gravas por projekto. Ekzemple, kaj openSUSE kaj Fedora uzas openQA por testi siajn distribuaĵojn kiel kohera tuto. Tiu entute aŭtomata testaro rulas centojn da testoj, kaj trovas cimojn antaŭ ol homoj. Riskante diri la evidentan, kvalitkontrolo plibonigas distribuaĵon, kaj pli grandaj distribuaĵoj havas pli da rimedoj por bone fari kvalitkontrolon.
Kaj riskante ripeti la evidentan, X plibonigas distribuaĵon, kaj pli grandaj distribuaĵoj havas pli da rimedoj por fari X-on. Anstataŭigu X-on per internaciigo, infrastrukturo, subteno, dokumentado, fasono, alirebleco, kaj tiel plu.
Konklude al antaŭa demando: Solus bone faras ĝian celon, kiu estas disdonado de altkvalita Budgie-labortablo, sed ĝi povus esti multe pli bona se ĝi havus la rimedojn por ankaŭ fari ĉion alian.
Sed ĝi ne havas. Kaj krom se ĝi kreskiĝas kaj aliĝas al la listo de Grandaj Distribuaĵoj, ĝi ne havos.
Sed ne gravas por mi
Evidenta respondo estus ke—krom eble sekureco—tiuj aferoj ne gravas, ĉar mi gajas kun mia ŝatata niĉa distribuaĵo. Kaj bone, estas neniu individua neo al tiu argumento. Se vi gajas kun distribuaĵo, ne ŝanĝu, kaj ne atentu opinio-havanton sur la reto.
Sed mi pensas ke tiu respondo ne sufiĉas. Vidu, mi volas ke libera programaro sukcesu. Mi volas loĝi en mondo, en kiu libera programaro venkis. Kaj rilate al tiu celo, mi pensas ke la malgrandaj distribuaĵoj ne sufiĉas. Necesas multe da laboro por krei koheran, ĉion-inkluzivantan distribuaĵon por la popolamasoj, kaj distribuaĵoj kiel Linukso Mint simple ne havas sufiĉe da rimedoj.
Estas la malsameco inter «kio okazus se mi instalus Linukson Mint sur la komputilo de mia avino?» kaj «kio okazus se mi instalus Linukson Mint sur la komputiloj de milionoj da laikoj?». Avinjo probable bonfarus per si mem, sed la masoj estus malbone servitaj de distribuaĵo kiu malhavas la rimedojn por servi ilin.
Mi vidas GNU/Linukso kiel la publika teĥnika infrastrukturo de la estonteco. Pro tiu celo, mi pensas ke ni povas pli bone fari ol frakasitaj, etaj distribuaĵoj kiuj celas specifegajn niĉojn.
Piednoto: Linukso Mint estas deriva distribuaĵo
Pro tio ke Linukso Mint 99% samas je Ubuntu pro ĝia deriveco, oni povus argumenti ke ĝi profitas de la amplekso kaj grandeco de la Ubuntu-projekto kaj de la plua ekspertizo de ĝiaj verkistoj. Tio neus multe da la supraj argumentoj, ĉar oni rulus esence Ubuntu-on.
Mi volas anstataŭe argumenti ke Linukso Mint perdas multe da la profitoj de la amplekso de Ubuntu. Linukso Mint devas ripeto multe da la peno de la Ubuntu-projekto. Ĝi evidente bezonas ĝian propran infrastrukturon, tradukojn, fasonon, kaj tiel plu. Sed ĝi ankaŭ bezonas ĝian propran kvalitkontrolan kaj sekurecan teamon. Tra enkonduki etajn ŝanĝojn al la kohera tuto, Linukso Mint ankaŭ enkondukas multe da periloj por (sekur)eraroj.
Cetere, Linukso Mint ŝanĝas la labortablan ĉirkaŭaĵon, kiu estas esence la plej grava komponanto por meza uzanto. Ne aplikas al Linukso Mint ĉiuj penoj pri kvalitkontrolo kaj alirebleco, kiujn faras Ubuntu kaj aliaj por GNOME. Do anstataŭe, vi ne esence uzas Ubuntu-on. Vi uzas Ubuntu-on sen ĝia plej grava komponanto. Estas la malsameco inter obteni aŭton de fidata aŭtofabrikanto, aŭ la saman aŭton, sed iuj ŝatokupistoj ŝanĝis la tutan internon.